《大方广佛华严经注音》37

pú sà jì wãn zhū shâng hâng qí xÿn huün xǐ yǔ miào huü

菩萨既闻诸胜行，其心欢喜雨妙华，

fàng jìng guüng míng sàn bǎo zhū gîng yǎng rú lái chýng shàn shuō

放净光明散宝珠，供养如来称善说。

bǎi qiüntiünzhîng jiý xÿn qìng gîng zài kōngzhōng sàn zhîng bǎo

百千天众皆欣庆，共在空中散众宝，

huü mán yÿng luî jí chuáng fün bǎo gài tú xiüngxiángîng fï

华鬘璎珞及 幢 幡，宝盖涂香咸供佛。

zì zài tiün wáng bìng juàn shǔ xÿn shýng huün xǐ zhù kōng zhōng

自在天王并眷属，心生欢喜住空中，

sàn bǎo chãng yún chí gîng yǎng zàn yán fï zǐ kuài xuün shuō

散宝成云持供养，赞言佛子快宣说。

wú liàng tiün nǚ kōng zhōng zhù gîng yǐ yuâ yÿn gý zàn fï

无量天女空中住，共以乐音歌赞佛，

yÿn zhōng xÿ zuî rú shì yán f ó y ǔ néng c h ú f á n n ǎ o bìng

音中悉作如是言：佛语能除烦恼病。

fǎ xìng bþn jì wú zhū xiàng yïu rú xū kōng bù fýn biã

法性本寂无诸相，犹如虚空不分别，

chüo zhū qǔ zhuï juã yán dào zhýn shí píng dþng cháng qÿng jìng

超诸取著绝言道，真实平等常清净。

ruî nãng tōng dá zhū fǎ xìng yú yǒu yú wú xÿn bù dîng

若能通达诸法性，于有于无心不动，

wãi yù jiù shì qín xiū xíng cǐ fï kǒu shýng zhýn fï zǐ

为欲救世勤修行，此佛口生真佛子。

bù qǔ zhîng xiàng ãr xíng shÿ bþn juã zhū â jiün chí jiâ

不取众 相而行施，本绝诸恶坚持戒，

xiâ fǎ wú hài cháng kün rþn zhÿ fǎ xìng lí jù jÿng jìn

解法无害常堪忍，知法性离具精进，

yǐ jìn fán nǎo rù zhū chán shàn dá xìng kōng fýn biã fǎ

已尽烦恼入诸禅，善达性空分别法，

jù zú zhì lì nãng bï jì miâ chú zhîng â chýng dà shì

具足智力能博济，灭除众恶称大士。

rú shì miào yÿn qiün wàn zhǒng zàn yǐ mî rán zhün yǎng fï

如是妙音千万种，赞已默然瞻仰佛，

xiâ tuō yuâ yǔ jÿn güng zàng yǐ hã hâng xiàng rù hîu dì

解脱月语金刚藏，以何行相入后地。

þr shí jÿn güngzàng pú sà gào xiâ tuō yuâ pú sà yán fï zǐ pú sà mï hý sà yǐ jù zú dì wǔ dì

尔时，金刚藏菩萨告解脱月菩萨言：佛子!菩萨摩诃萨已具足第五地，

yù rù dì liù xiànqián dì düngguün chá shí píngdþng fǎ hã dþng wãi shí suǒ wâi yí qiâ fǎ wú xiàng gù píng

欲入第六现前地，当观察十平等法。何等为十?所谓：一切法无相故平

dþng wú tǐ gù píngdþng wú shýng gù píngdþng wú miâ gù píngdþng bþn lái qÿngjìng gù píngdþng wú xì lùn

等，无体故平等，无生故平等，无灭故平等，本来清净故平等，无戏论

gù píngdþng wú qǔ shþ gù píngdþng jì jìng gù píngdþng rú huàn rú mâng rú yǐng rú xiǎng rú shuǐ

故平等，无取舍故平等，寂静故平等，如幻、如梦、如影、如响、如水

zhōng yuâ rú jìngzhōngxiàng rú yàn rú huà gù píngdþng yǒu wú bù âr gù píngdþng pú sà rú shì guün

中月、如镜中 像、如焰、如化、故平等，有无不二故平等。菩萨如是观

yí qiâ fǎ zì xìngqÿngjìng suí shùn wú wãi dã rù dì liù xiànqián dì dã míng lì suí shùn rþn wâi dã wú shýng

一切法自性清净，随顺无违，得入第六现前地，得明利随顺忍，未得无生

fǎ rþn

法忍。

fï zǐ cǐ pú sà mï hý sà rú shì guün yǐ fù yǐ dà býi wãi shǒu dà býi zýngshàng dà býi mǎn

佛子!此菩萨摩诃萨如是观已，复以大悲为首，大悲增上，大悲满

zú guün shì jiünshýng miâ zuî shì niàn shì jiünshîushýng jiý yïu zhuï wǒ ruî lí cǐ zhuï zã wú shýng chù

足，观世间生灭，作是念：世间受生皆由著我，若离此著，则无生处。

fù zuî shì niàn fán fū wú zhì zhí zhuï yú wǒ cháng qiú yǒu wú bù zhâng sÿ wãi qǐ yú wàngxíng xíng

复作是念：凡夫无智，执著于我，常求有无，不正思惟。起于妄行，行

yú xiã dào zuì xíng fú xíng bù dîngxíng jÿ jí zýngzhǎng yú zhū xíngzhōng zhí xÿn zhǒng zi yǒu lîu yǒu qǔ

于邪道，罪行福行不动行，积集增长，于诸行中植心种子，有漏有取，

fù qǐ hîu yǒu shýng jí lǎo sǐ suǒ wâi yâ wãi tián shí wãi zhîng wú míng àn fù ài shuǐ wãi rùn

复起后有、生及老死。所谓：业为田，识为种，无明暗覆，爱水为润，

wǒ màn gài guàn jiànwǎngzýngzhǎng shýngmíng sâ yá míng sâ zýngzhǎng shýng wǔ gýn zhū gýn xiüng duì shýng chù

我慢溉灌，见网增长。生名色芽，名色增长，生五根，诸根相对生触，

chù duì shýngshîu shîu hîu xÿ qiú shýng ài ài zýngzhǎngshýng qǔ qǔ zýngzhǎngshýng yǒu yǒu shýng yǐ yú zhū

触对生受，受后希求生爱，爱增长 生取，取增长 生有。有生已，于诸

qù zhōng qǐ wǔ yùn shýnmíng shýng shýng yǐ shuüibiàn wãi lǎo zhōng mî wãi sǐ yú lǎo sǐ shí shýng zhū râ

趣中起五蕴身名;生，生已衰变为老，终殁为死。于老死时，生诸热

nǎo yÿn râ nǎo gù yōu chïu býi tàn zhîng kǔ jiý jí cǐ yÿn yuán gù jí wú yǒu jí zhþ rân yùn ãr

恼;因热恼故，忧愁悲叹，众苦皆集，此因缘故，集无有集者，任运而

miâ yì wú miâ zhþ pú sà rú shì suí shùnguün chá yuán qǐ zhÿ xiàng

灭亦无灭者。菩萨如是随顺观察缘起之相。

fï zǐ cǐ pú sà mï hý sà fù zuî shì niàn yú dì yÿ yì dì bù liǎo gù míng wú míng suǒ zuî yâ

佛子!此菩萨摩诃萨复作是念：于第一义谛不了故名：无明，所作业

guǒ shì xíng xíng yÿ zhǐ chū xÿn shì shí yǔ shí gîngshýng sì qǔ yùn wãi míng sâ míng sâ zýngzhǎng wãi liù chù

果是行，行依止初心是识，与识共生四取蕴为名色，名色增长为六处，

gýn jìng shí sün shì hã hã shì chù chù gîngshýng yǒu shîu yú shîu rǎn zhuï shì ài ài zýngzhǎng shì qǔ

根、境、识三事和合是触，触共生有受，于受染著是爱，爱增长是取，

qǔ suǒ qǐ yǒu lîu yâ wãi yǒu cïng yâ qǐ yùn wãi shýng yùn shú wãi lǎo yùn huài wãi sǐ sǐ shí lí biã

取所起有漏业为有，从业起蕴为生，蕴熟为老，蕴坏为死;死时离别，

yú mí tün liàn xÿn xiōng fán mân wãi chïu tì sì zÿ jiý wãi tàn zài wǔ gýn wãi kǔ zài yì dì wãi yōu

愚迷贪恋。心胸烦闷为愁，涕泗咨嗟为叹，在五根为苦，在意地为忧，

yōu kǔ zhuǎn duō wãi nǎo rú shì dàn yǒu kǔ shù zýngzhǎng wú wǒ wú wǒ suǒ wú zuî wú shîu zhþ fù zuî shì

忧苦转多为恼，如是但有苦树增长，无我无我所，无作无受者。复作是

niàn ruî yǒu zuî zhþ zã yǒu zuî shì ruî wú zuî zhþ yì wú zuî shì dì yÿ yì zhōng jù bù kþ dã

念：若有作者，则有作事，若无作者，亦无作事;第一义中俱不可得。

fï zǐ cǐ pú sà mï hý sà fù zuî shì niàn sün jiâ suǒ yǒu wãi shì yì xÿn rú lái yú cǐ fýn biã yǎn shuō

佛子!此菩萨摩诃萨复作是念：三界所有，唯是一心，如来于此分别演说。

shí âr yǒu zhÿ jiý yÿ yì xÿn rú shì ãr lì hã yǐ gù suí shì tün yù yǔ xÿn gîngshýng xÿn shì shí

十二有支，皆依一心，如是而立。何以故?随事贪欲与心共生，心是识，

shì shì hâng yú hâng mí huî shì wú míng yǔ wú míng jí xÿn gîngshýng shì míng sâ míng sâ zýngzhǎng shì liù chù

事是行，于行迷惑是无明，与无明及心共生是名色，名色增长是六处，

liù chù sün fân hã wãi chù chù gîngshýng shì shîu shîu wú yàn zú shì ài ài shâ bù shþ shì qǔ bǐ zhū yǒu

六处三分合为触，触共生是受，受无厌足是爱，爱摄不舍是取，彼诸有

zhÿ shýng shì yǒu yǒu suǒ qǐ míngshýng shýng shú wãi lǎo lǎo huài wãi sǐ

支生是有，有所起名生，生熟为老，老坏为死。

fï zǐ cǐ zhōng wú míng yǒu âr zhǒng yâ yÿ lìngzhîngshýng mí yú suǒ yuán âr yǔ hâng zuî shýng qǐ yÿn

佛子!此中无明有二种业，一令众 生迷于所缘，二与行作生起因。

hâng yì yǒu âr zhǒng yâ yÿ nãngshýng wâi lái bào âr yǔ shí zuî shýng qǐ yÿn shí yì yǒu âr zhǒng yâ yÿ lìng

行亦有二种业，一能生未来报，二与识作生起因。识亦有二种业，一令

zhū yǒu xiüng xù âr yǔ míng sâ zuî shýng qǐ yÿn míng sâ yì yǒu âr zhǒng yâ yÿ hù xiüng zhù chãng âr yǔ

诸有相续，二与名色作生起因。名色亦有二种业，一互相助成，二与

liù chù zuî shýng qǐ yÿn liù chù yì yǒu âr zhǒng yâ yÿ gâ qǔ zì jìng jiâ âr yǔ chù zuî shýng qǐ yÿn chù

六处作生起因。六处亦有二种业，一各取自境界，二与触作生起因。触

yì yǒu âr zhǒng yâ yÿ nãng chù suǒ yuán âr yǔ shîu zuî shýng qǐ yÿn shîu yì yǒu âr zhǒng yâ yÿ nãnglǐngshîu

亦有二种业，一能触所缘，二与受作生起因。受亦有二种业，一能领受

ài zýngdþng shì âr yǔ ài zuî shýng qǐ yÿn ài yì yǒu âr zhǒng yâ yÿ rǎn zhuï kþ ài shì âr yǔ qǔ zuî

爱憎等事，二与爱作生起因。爱亦有二种业，一染著可爱事，二与取作

shýng qǐ yÿn qǔ yì yǒu âr zhǒng yâ yÿ lìng zhū fán nǎo xiüng xù âr yǔ yǒu zuî shýng qǐ yÿn yǒu yì yǒu âr

生起因。取亦有二种业，一令诸烦恼相续，二与有作生起因。有亦有二

zhîng yâ yÿ nãnglìng yú yú qù zhōngshýng âr yǔ shýng zuî shýng qǐ yÿn shýng yì yǒu âr zhǒng yâ yÿ nãng qǐ

种业，一能令于余趣中 生，二与生作生起因。生亦有二种业，一能起

zhū yùn âr yǔ lǎo zuî shýng qǐ yÿn lǎo yì yǒu âr zhǒng yâ yÿ lìng zhū gýn biàn yì âr yǔ sǐ zuî shýng qǐ

诸蕴，二与老作生起因。老亦有二种业，一令诸根变异，二与死作生起

yÿn sǐ yì yǒu âr zhǒng yâ yÿ nãnghuài zhū hâng âr bù juã zhÿ gù xiüng xù bù juã

因。死亦有二种业，一能坏诸行，二不觉知故相续不绝。

fï zǐ cǐ zhōng wú míngyuánhâng nǎi zhì shýngyuán lǎo sǐ zhþ yïu wú míng nǎi zhì shýng wãi yuán lìnghâng nǎi

佛子!此中无明缘行乃至生缘老死者，由无明乃至生为缘，令行乃

zhì lǎo sǐ bú duàn zhù chãng gù wú míng miâ zã hâng miâ nǎi zhì shýng miâ zã lǎo sǐ miâ zhþ yïu wú míng nǎi

至老死不断助成故。无明灭则行灭，乃至生灭，则老死灭者，由无明乃

zhì shýng bù wãi yuán lìng zhū hâng nǎi zhì lǎo sǐ duàn miâ bù zhù chãng gù fï zǐ cǐ zhōng wú míng ài qǔ

至生不为缘，令诸行乃至老死，断灭不助成故。佛子!此中无明，爱取

bú duàn shì fán nǎo dào hâng yǒu bú duàn shì yâ dào yú fýn bú duàn shì kǔ dào qián hîu jì fýn biã miâ sün dào duàn

不断是烦恼道，行有不断是业道;余分不断是苦道;前后际分别灭三道断，

rú shì sün dào lí wǒ wǒ suǒ dàn yǒu shýng miâ yïu rú shù lú fù cì wú míngyuánhâng zhþ shì guün guî

如是三道离我我所，但有生灭，犹如束芦。复次，无明缘行者，是观过

qù shí nǎi zhì shîu shì guünxiàn zài ài nǎi zhì yǒu shì guün wâi lái yú shì yǐ hîu zhǎnzhuǎnxiüng xù

去，识乃至受;是观现在，爱乃至有;是观未来，于是以后展转 相续;

wú míng miâ hâng miâ zhþ shì guün dài duàn fù cì shí âr yǒu zhÿ míng wãi sün kǔ cǐ zhōng wú míng

无明灭行灭者，是观待断。复次，十二有支，名为：三苦，此中无明，

hâng nǎi zhì liù chù shì hâng kǔ chù shîu shì kǔ kǔ yú shì huài kǔ wú míng miâ hâng miâ zhþ shì sün kǔ duàn

行乃至六处，是行苦，触受是苦苦;余是坏苦;无明灭行灭者，是三苦断。

fù cì wú míngyuánhâng zhþ wú míng yÿn yuánnãngshýng zhū hâng wú míng miâ hâng miâ zhþ yǐ wú wú míng zhū

复次，无明缘行者，无明因缘能生诸行;无明灭行灭者，以无无明，诸

hâng yì wú yú yì rú shì yîu wú míngyuánhâng zhþ shì shýng xì fù wú míng miâ hâng miâ zhþ shì miâ xì

行亦无，余亦如是。又无明缘行者，是生系缚;无明灭行灭者，是灭系

fù yú yì rú shì yîu wú míngyuánhâng zhþ shì suí shùn wú suǒ yǒu guün wú míng miâ hâng miâ zhþ shì suí shùn

缚。余亦如是。又无明缘行者，是随顺无所有观，无明灭行灭者，是随顺

jìn miâ guün yú yì rú shì

尽灭观，余亦如是。

fï zǐ pú sà mï hý sà rú shì shí zhǒng nì shùnguün zhū yuán qǐ suǒ wâi yǒu zhÿ xiüng xù gù yì

佛子!菩萨摩诃萨如是十种逆顺观诸缘起，所谓：有支相续故，一

xÿn suǒ shâ gù zì yâ chü biã gù bù xiüng shþ lí gù sün dào bú duàn gù guün guî qù xiàn zài wâi lái gù

心所摄故，自业差别故，不相舍离故，三道不断故，观过去现在未来故，

sün kǔ jù jí gù yÿn yuánshýng miâ gù shýng miâ xì fù gù wú suǒ yǒu jìn guün gù fï zǐ pú sà mï

三苦聚集故，因缘生灭故，生灭系缚故，无所有尽观故。佛子!菩萨摩

hý sà yǐ rú shì shí zhǒngxiàngguün zhū yuán qǐ zhÿ wú wǒ wú rãn wú shîumìng zì xìngkōng wú zuî zhþ

诃萨以如是十种 相观诸缘起，知无我、无人，无寿命自性空，无作者、

wú shîu zhþ jí dã kîng xiâ tuō mãn xiàn zài qián guün zhū yǒu zhÿ jiý zì xìng miâ bì jìng xiâ tuō wú yǒu shǎo fǎ

无受者，即得空解脱门现在前。观诸有支皆自性灭，毕竟解脱，无有少法

xiàngshýng jí shí dã wú xiàng xiâ tuō mãn xiàn zài qián rú shì rù kōng wú xiàng yǐ wú yǒu yuàn qiú wãi chú dà

相 生，即时得无相解脱门现在前。如是入空无相已，无有愿求，唯除大

býi wãi shǒu jiào huà zhîngshýng jí shí dã wú yuàn xiâ tuō mãn xiàn zài qián pú sà rú shì xiū sün xiâ tuō mãn

悲为首，教化众 生，即时得无愿解脱门现在前。菩萨如是修三解脱门，

lí bǐ wǒ xiǎng lí zuî zhþ shîu zhþ xiǎng lí yǒu wú xiǎng

离彼我想，离作者、受者想，离有无想。

fï zǐ cǐ pú sà mï hý sà dà býi zhuǎnzýng jÿng qín xiū xí wãi wâi mǎn pú tí fân fǎ lìngyuán mǎn

佛子!此菩萨摩诃萨大悲转增，精勤修习，为未满菩提分法令圆满

gù zuî shì niàn yí qiâ yǒu wãi yǒu hã hã zã zhuǎn wú hã hã zã bù zhuǎn yuán jí zã zhuǎn yuán bù

故，作是念：一切有为，有和合则转，无和合则不转;缘集则转，缘不

jí zã bù zhuǎn wǒ rú shì zhÿ yǒu wãi fǎ duō zhū guî huàn düngduàn cǐ hã hã yÿn yuán rán wãi chãng jiù zhîngshýng

集则不转。我如是知有为法多诸过患，当断此和合因缘，然为成就众 生

gù yì bù bì jìng miâ yú zhū hâng fï zǐ pú sà rú shì guün chá yǒu wãi duō zhū guî â wú yǒu zì xìng

故，亦不毕竟灭于诸行。佛子!菩萨如是观察有为多诸过恶，无有自性，

bù shýng bù miâ ãr hãng qǐ dà býi bù shþ zhîngshýng jí dã bō ruî bō luï mì xiànqián míng wú zhàng ài

不生不灭，而恒起大悲，不舍众 生，即得般若波罗蜜现前，名：无障碍

zhì guüngmíng chãng jiù rú shì zhì guüngmíng yǐ suÿ xiū xí pú tí fân yÿn yuán ãr bù zhù yǒu wãi zhōng suÿ guün yǒu

智光明。成就如是智光明已，虽修习菩提分因缘而不住有为中;虽观有

wãi fǎ zì xìng jì miâ yì bù zhù jì miâ zhōng yǐ pú tí fân fǎ wâi yuán mǎn gù

为法自性寂灭，亦不住寂灭中;以菩提分法未圆满故。

fï zǐ pú sà zhù cǐ xiànqián dì dã rù kōng sün mâi zì xìngkōng sün mâi dì yÿ yì kōng sün mâi

佛子!菩萨住此现前地，得入空三昧、自性空三昧、第一义空三昧、

dì yÿ kōng sün mâi dà kōng sün mâi hã kōng sün mâi qǐ kōng sün mâi rú shí bù fýn biã kōng sün mâi bù shþ

第一空三昧、大空三昧、合空三昧、起空三昧、如实不分别空三昧、不舍

lí kōng sün mâi lí bù lí kōng sün mâi cǐ pú sà dã rú shì shí kōng sün mâi mãn wãi shǒu bǎi qiünkōng sün mâi jiý

离空三昧、离不离空三昧、此菩萨得如是十空三昧门为首，百千空三昧皆

xÿ xiànqián rú shì shí wú xiàng shí wú yuàn sün mâi mãn wãi shǒu bǎi qiün wú xiàng wú yuàn sün mâi mãn jiý xÿ

悉现前。如是十无相、十无愿三昧门为首，百千无相无愿三昧门，皆悉

xiànqián fï zǐ pú sà zhù cǐ xiànqián dì fù gâng xiū xí mǎn zú bù kþ huài xÿn juã dìng xÿn chúnshàn xÿn

现前。佛子!菩萨住此现前地，复更修习满足不可坏心、决定心、纯善心、

shânshýn xÿn bù tuì zhuǎn xÿn bù xiū xÿ xÿn guǎng dà xÿn wú biün xÿn qiú zhì xÿn füngbiàn huì xiüngyìng

甚深心、不退转心、不休息心、广大心、无边心、求智心、方便慧相应

xÿn jiý xÿ yuán mǎn fï zǐ pú sà yǐ cǐ shí xÿn shùn fï pú tí bù jù yì lùn rù zhū zhì dì lí âr

心，皆悉圆满。佛子!菩萨以此十心顺佛菩提不惧异论，入诸智地，离二

châng dào qù yú fï zhì zhū fán nǎo mï wú nãng jǔ huài zhù yú pú sà zhì huì guüngmíng yú kōng wú xiàng wú

乘道，趣于佛智，诸烦恼魔无能沮坏，住于菩萨智慧光明，于空无相无

yuàn fǎ zhōng jiý shàn xiū xí füngbiàn zhì huì hãnggîngxiüngyìng pú tí fýn fǎ chángxíng bù shþ fï zǐ pú sà

愿法中皆善修习，方便智慧恒共相应，菩提分法常行不舍。佛子!菩萨

zhù cǐ xiànqián dì zhōng dã bō rþ bō luï mì hângzýngshàng dã dì sün míng lì shùn rþn yǐ yú zhū fǎ rú

住此现前地中，得般若波罗蜜行增上，得第三明利顺忍，以于诸法如，

shí xiàng suí shùn wú wãi gù

实相，随顺无违故。

fï zǐ pú sà zhù cǐ xiànqián dì yǐ yǐ yuàn lì gù dã jiàn duō fï suǒ wâi jiàn duō bǎi fï

佛子!菩萨住此现前地已，以愿力故，得见多佛。所谓：见多百佛，

nǎi zhì jiàn duō bǎi qiün yì nuï yú tuō fï xÿ yǐ guǎng dà xÿn shýn xÿn gîngyǎnggōngjìng zūn zhîng zàn tàn yÿ fu

乃至见多百千亿那由他佛，悉以广大心深心供养恭敬，尊重赞叹，衣服、

yǐn shí wî jù tüng yào yí qiâ zÿ shýng xÿ yǐ fâng shÿ yì yǐ gîngyǎng yí qiâ zhîngsýng yǐ cǐ shàn gýn

饮食、卧具、汤药、一切资生悉以奉施。亦以供养一切众僧，以此善根

huí xiàng ü nîu duō luï sün miǎo sün pú tí yú zhū fï suǒ gōngjìngtÿng fǎ wãn yǐ shîu chí dã rú shí sün mâi

回向阿耨多罗三藐三菩提。于诸佛所恭敬听法，闻已受持，得如实三昧

zhì huì guüngmíng suí shùn xiū xíng yì chí bù shþ yîu dã zhū fï shânshýn fǎ zàng jÿng yú bǎi jiã jÿng yú

智慧光明，随顺修行，忆持不舍。又得诸佛甚深法藏，经于百劫，经于

qiün jiã nǎi zhì wú liàng bǎi qiün yì nuï yú tuō jiã suǒ yǒu shàn gýn zhuǎngângmíngjìng pì rú zhýn jÿn yǐ pí

千劫，乃至无量百千亿那由他劫，所有善根转更明净。譬如真金，以毗

liú lí bǎo shǔ shǔ mï yíng zhuǎngângmíngjìng cǐ dì pú sà suǒ yǒu shàn gýn yì fù rú shì yǐ füngbiàn huì

琉璃宝数数磨莹，转更明净。此地菩萨所有善根亦复如是，以方便慧，

suí zhú guün chá zhuǎngângmíngjìng zhuǎn fù jì miâ wú nãngyìng bì pì rú yuâ guüngzhàozhîngshýngshýn lìng

随逐观察，转更明净，转复寂灭，无能映蔽。譬如月光照众 生身，令

dã qÿngliáng sì zhîngfýng lún suǒ bù nãnghuài cǐ dì pú sà suǒ yǒu shàn gýn yì fù rú shì nãng miâ wú liàng bǎi

得清凉，四种风轮所不能坏。此地菩萨所有善根亦复如是，能灭无量百

qiün yì nuï yú tuō zhîngshýng fán nǎo chì huǒ sì zhǒng mï dào suǒ bù nãnghuài cǐ pú sà shí bō luï mì zhōng

千亿那由他众 生烦恼炽火，四种魔道所不能坏。此菩萨，十波罗蜜中，

bō rþ bō luï mì piün duō yú fýi bù xiū dàn suí lì suí fân

般若波罗蜜偏多;余非不修，但随力随分。

fï zǐ shì míng lûâ shuō pú sà mï hý sà dì liù xiànqián dì pú sà zhù cǐ dì duō zuî shàn huà tiün

佛子!是名略说：菩萨摩诃萨第六现前地。菩萨住此地，多作善化天

wáng suǒ zuî zì zài yí qiâ shýng wãn suǒ yǒu wân nàn wú nãng tuì qū nãnglìngzhîngshýng chú miâ wǒ màn shýn rù

王;所作自在，一切声闻所有问难无能退屈。能令众 生除灭我慢，深入

yuán qǐ bù shÿ ài yǔ lì hângtïng shì rú shì yí qiâ zhū suǒ zuî yâ jiý bù lí niàn fï nǎi zhì bù lí niàn

缘起，布施爱语利行同事。如是，一切诸所作业皆不离念佛，乃至不离念

jù zú yí qiâ zhǒng yí qiâ zhì zhì fù zuî shì niàn wǒ düng yú yí qiâ zhîngshýngzhōng wãi shǒu wãi shâng

具足一切种，一切智智。复作是念：我当于一切众 生 中为首，为胜，

nǎi zhì wãi yí qiâ zhì zhì yÿ zhǐ zhþ cǐ pú sà rþ qín xíngjÿng jìn yú yÿ niànqǐng dã bǎi qiün yì sün mâi nǎi

乃至为一切智智依止者。此菩萨若勤行精进，于一念顷得百千亿三昧，乃

zhì shì xiàn bǎi qiün yì pú sà yǐ wãi juàn shǔ ruî yǐ yuàn lì zì zài shì xiàn guî yú cǐ shù nǎi zhì bǎi qiün yì

至示现百千亿菩萨以为眷属。若以愿力自在示现，过于此数，乃至百千亿

nuï yú tuō jiã bù nãng shù zhÿ

那由他劫不能数知。

þr shíjÿn güngzàng pú sà yù chïngxuün qí yìãr shuōsîng yuý

尔时，金刚藏菩萨欲重宣其义而说颂曰：

pú sà yuán mǎn wǔ dì yǐguün fǎ wú xiàng yì wú xìng

菩萨圆满五地已，观法无相亦无性，

wú shýng wú chãng bþn qÿng jìngwú yǒu xì lùn wú qǔ shþ

无生无成本清净，无有戏论无取舍。

tǐ xiàng jì miâ rú huàn dþngyǒu wú bù âr lí fýn biã

体相寂灭如幻等，有无不二离分别，

suí shùn fǎ xìng rú shì guüncǐ zhì dã chãng rù liù dì

随顺法性如是观，此智得成入六地。

míng lì shùn rþn zhì jù zúguün chá shì jiün shýng miâ xiàng

明利顺忍智具足，观察世间生灭相，

yǐ chÿ àn lì shì jiün shýngruî miâ chÿ àn shì wú yǒu

以痴暗力世间生，若灭痴暗世无有。

guün zhū yÿn yuán shí yì kōng bù huài jiǎ míng hã hã yîng

观诸因缘实义空，不坏假名和合用，

wú zuî wú shîu wú sÿ niàn zhū hâng rú yún biàn xÿng qǐ

无作无受无思念，诸行如云遍兴起。

bù zhÿ zhýn dì míng wú míng suǒ zuî sÿ yâ yú chÿ guǒ

不知真谛名无明，所作思业愚痴果，

shí qǐ gîng shýng shì míng sâ rú shì nǎi zhì zhîng kǔ jù

识起共生是名色，如是乃至众苦聚。

liǎo dá sün jiâ yÿ xÿn yǒu shí âr yÿn yuán yì fù rán

了达三界依心有，十二因缘亦复然，

shýng sǐ jiý yïu xÿn suǒ zuî xÿn ruî miâ zhþ shýng sǐ jìn

生死皆由心所作，心若灭者生死尽。

wú míng suǒ zuî yǒu âr zhǒng yuán zhōng bù liǎo wãi hâng yÿn

无明所作有二种，缘中不了为行因，

rú shì nǎi zhì lǎo zhōng mî cïng cǐ kǔ shýng wú yǒu jìn

如是乃至老终殁，从此苦生无有尽。

wú míng wãi yuán bù kþ duàn bǐ yuán ruî jìn xÿ jiý miâ

无明为缘不可断，彼缘若尽悉皆灭，

yú chÿ ài qǔ fán nǎo zhÿ hâng yǒu shì yâ yú jiý kǔ

愚痴爱取烦恼支，行有是业余皆苦。

chÿ zhì liù chù shì hâng kǔ chù shîu zýng zhǎng shì kǔ kǔ

痴至六处是行苦，触受增长是苦苦，

suǒ yú yǒu zhÿ shì huài kǔ ruî jiàn wú wǒ sün kǔ miâ

所余有支是坏苦，若见无我三苦灭。

wú míng yǔ xíng wãi guî qù shí zhì yú shîu xiàn zài zhuǎn

无明与行为过去，识至于受现在转，

ài qǔ yǒu shýng wâi lái kǔ guün dài ruî duàn biün jì jìn

爱取有生未来苦，观待若断边际尽。

wú míng wãi yuán shì shýng fù yú yuán dã lí fù nǎi jìn

无明为缘是生缚，于缘得离缚乃尽，

cïng yÿn shýng guǒ lí zã duàn guün chá yú cǐ zhÿ xìng kōng

从因生果离则断，观察于此知性空。

suí shùn wú míng qǐ zhū yǒu ruî bù suí shùn zhū yǒu duàn

随顺无明起诸有，若不随顺诸有断，

cǐ yǒu bǐ yǒu wú yì rán shí zhǒng sÿ wãi xÿn lí zhuï

此有彼有无亦然，十种思惟心离著。

yǒu zhÿ xiüng xù yì xÿn shâ zì yâ bù lí jí sün dào

有支相续一心摄，自业不离及三道，

sün jì sün kǔ yÿn yuán shýng xì fù qǐ miâ shùn wú jìn

三际三苦因缘生，系缚起灭顺无尽。

rú shì pǔ guün yuán qǐ hâng wú zuî wú shîu wú zhýn shí

如是普观缘起行，无作无受无真实，

rú huàn rú mâng rú guüng yǐng yì rú yú fū zhú yáng yàn

如幻如梦如光影，亦如愚夫逐阳焰。

rú shì guün chá rù yú kōng zhÿ yuán xìng lí dã wú xiàng

如是观察入于空，知缘性离得无相，

liǎo qí xū wàng wú suǒ yuàn wãi chú cí mǐn wãi zhîng shýng

了其虚妄无所愿，唯除慈愍为众 生。

dà shì xiū xíng xiâ tuō mãn zhuǎn yì dà býi qiú fï fǎ

大士修行解脱门，转益大悲求佛法，

zhÿ zhū yǒu wãi hã hã zuî zhì lâ juã dìng qín xíng dào

知诸有为和合作，志乐决定勤行道。

kōng sün mâi mãn jù bǎi qiün wú xiàng wú yuàn yì fù rán

空三昧门具百千，无相无愿亦复然，

bō rþ shùn rþn jiý zýng shàng xiâ tuō zhì huì dã chãng mǎn

般若顺忍皆增上，解脱智慧得成满。

fù yǐ shýn xÿn duō gîng fï yú fï jiào zhōng xiū xí dào

复以深心多供佛，于佛教中修习道，

dã fï fǎ zàng zýng shàn gýn rú jÿn liú lí suǒ mï yíng

得佛法藏增善根，如金琉璃所磨莹。

rú yuâ qÿng liáng pÿ zhîng wù sì fýng lái chù wú nãng huài

如月清凉被众物，四风来触无能坏，

cǐ dì pú sà chüo mï dào yì xÿ qún shýng fán nǎo râ

此地菩萨超魔道，亦息群生烦恼热。

cǐ dì duō zuî shàn huà wáng huà dǎo zhîng shýng chú wǒ màn

此地多作善化王，化导众 生除我慢，

suǒ zuî jiý qiú yí qiâ zhì xÿ yǐ chüo shâng shýng wãn dào

所作皆求一切智，悉已超胜 声闻道。

cǐ dì pú sà qín jÿng jìn huî zhū sün mâi bǎi qiün yì

此地菩萨勤精进，获诸三昧百千亿，

yì jiàn ruî gün wú liàng fï pì rú shâng xià kōngzhōng rì

亦见若干无量佛，譬如盛夏空中日。

shân shýn wýi miào nán jiàn zhÿ shýng wãn dú juã wú nãng liǎo

甚深微妙难见知，声闻独觉无能了，

rú shì pú sà dì liù dì wǒ wãi fï zǐ yǐ xuün shuō

如是菩萨第六地，我为佛子已宣说。

shì shí tiün zhîng xÿn huün xǐ sàn bǎo chãng yún zài kōng zhù

是时天众心欢喜，散宝成云在空住，

pǔ fü zhǒngzhǒngmiào yÿn shýng gào yú zuì shângqÿngjìng zhþ

普发种 种妙音声，告于最胜清净者。

liǎo dá shâng yì zhì zì zài chãng jiù gōng dã bǎi qiün yì

了达胜义智自在，成就功德百千亿，

rãn zhōng lián huü wú suǒ zhuï wãi lì qún shýng yǎn shýn hâng

人中莲华无所著，为利群生演深行。

zì zài tiün wáng zài kōng zhōng fàng dà guüng míng zhào fï shýn

自在天王在空中，放大光明照佛身，

yì sàn zuì shàng miào xiüng yún pǔ gîng chú yōu fán nǎo zhþ

亦散最上妙香云，普供除忧烦恼者。

þr shí tiün zhîng jiý huün xǐ xÿ fü mþi yÿn tïng zàn shù

尔时天众皆欢喜，悉发美音同赞述，

wǒ dþng wãn sÿ dì gōng dã zã wãi yǐ huî dà shàn lì

我等闻斯地功德，则为已获大善利。

tiün nǚ shì shí xÿn qìng yuâ jìng zîu yuâ yÿn qiün wàn zhǒng

天女是时心庆悦，竞奏乐音千万种，

xÿ yǐ rú lái shãn lì gù yÿn zhōng gîng zuî rú shì yán

悉以如来神力故，音中共作如是言。

wýi yí jì jìng zuì wú bǐ nãng tiáo nán tiáo shì yìng gîng

威仪寂静最无比，能调难调世应供，

yǐ chüo yí qiâ zhū shì jiün ãr xíng yú shì chǎn miào dào

已超一切诸世间，而行于世阐妙道。

suÿ xiànzhǒngzhǒng wú liàngshýn zhÿ shýn yÿ yÿ wú suǒ yǒu

虽现种 种无量身，知身一一无所有，

qiǎo yǐ yán cí shuō zhū fǎ bù qǔ wãn zì yÿn shýng xiüng

巧以言辞说诸法，不取文字音声 相。

wǎng yì bǎi qiün zhū guï tǔ yǐ zhū shàng gîng gîng yǎng fï

往诣百千诸国土，以诸上供供养佛，

zhì huì zì zài wú suǒ zhuï bù shýng yú wǒ fï guï xiǎng

智慧自在无所著，不生于我佛国想。

suÿ qín jiào huà zhū zhîng shýng ãr wú bǐ jǐ yí qiâ xÿn

虽勤教化诸众 生，而无彼己一切心，

suÿ yǐ xiū chãngguǎng dà shàn ãr yú shàn fǎ bù shýngzhuï

虽已修成 广大善，而于善法不生著。

yǐ jiàn yí qiâ zhū shì jiün tün huì chÿ huǒ cháng chì rán

以见一切诸世间，贪恚痴火常炽然，

yú zhū xiǎng niàn xÿ jiý lí fü qǐ dà býi jÿng jìn lì

于诸想念悉皆离，发起大悲精进力。

yí qiâ zhū tiün jí tiün nǚ zhǒngzhǒnggîngyǎngchýng zàn yǐ

一切诸天及天女，种 种供养称赞已，

xÿ gîng tïng shí mî rán zhù zhün yǎng rãn zūn yuàn wãn fǎ

悉共同时默然住，瞻仰人尊愿闻法。

shí xiâ tuō yuâ fù qǐng yán cǐ zhū dà zhîng xÿn qÿng jìng

时解脱月复请言：此诸大众心清净，

dì qÿ dì zhōng zhū hâng xiàng wãi yuàn fï zǐ wãi xuün shuō

第七地中诸行相，唯愿佛子为宣说。

þr shí jÿn güngcáng pú sà gào xiâ tuō yuâ pú sà yán fï zǐ pú sà mï hý sà jù zú dì liù dì hâng

尔时，金刚藏菩萨告解脱月菩萨言：佛子!菩萨摩诃萨具足第六地行

yǐ yù rù dì qÿ yuǎnhâng dì düng xiū shí zhǒngfüngbiàn huì qǐ shū shâng dào hã dþng wãi shí suǒ wâi suÿ

已，欲入第七远行地，当修十种方便慧起殊胜道。何等为十?所谓：虽

shàn xiū kōng wú xiàng wú yuàn sün mâi ãr cí býi bù shþ zhîngshýng suÿ dã zhū fï píngdþng fǎ ãr yào chánggîngyǎng

善修空无相无愿三昧，而慈悲不舍众 生;虽得诸佛平等法，而乐常供养

fï suÿ rù guünkōng zhì mãn ãr qín jí fú dã suÿ yuǎn lí sün jiâ ãr zhuüng yán sün jiâ suÿ bì jìng jì miâ zhū

佛;虽入观空智门而勤集福德;虽远离三界而 庄 严三界;虽毕竟寂灭诸

fán nǎo yàn ãr nãng wãi yí qiâ zhîngshýng qǐ miâ tün chýn chÿ fán nǎo yàn suÿ zhÿ zhū fǎ rú huàn rú mâng rú

烦恼焰，而能为一切众 生起灭贪嗔痴烦恼焰;虽知诸法如幻、如梦、如

yǐng rú xiǎng rú yàn rú huà rú shuǐzhōng yuâ rú jìngzhōngxiàng zì xìng wú âr ãr suí xÿn zuî yâ wú

影、如响、如焰、如化、如水中月、如镜中 像自性无二，而随心作业无

liàng chü biã suÿ zhÿ yí qiâ guï tǔ yïu rú xū kōng ãr nãng yǐ qÿngjìngmiàohângzhuüng yán fï tǔ suÿ zhÿ zhū fï

量差别;虽知一切国土犹如虚空，而能以清净妙行 庄 严佛土;虽知诸佛

fǎ shýn bþn xìng wú shýn ãr yǐ xiàng hǎo zhuüng yán qí shýn suÿ zhÿ zhū fï yÿn shýngxìngkōng jì miâ bù kþ yán shuō

法身本性无身，而以相好 庄 严其身;虽知诸佛音声性空寂灭不可言说，

ãr nãng suí yí qiâ zhîngshýng chū zhǒngzhǒng chü biã qÿngjìng yÿn shýng suÿ suí zhū fï liǎo zhÿ sün shì wãi shì yÿ niàn

而能随一切众 生出种 种差别清净音声;虽随诸佛了知三世唯是一念，

ãr suí zhîngshýng yì xiâ fýn biã yǐ zhǒngzhǒngxiàng zhǒngzhǒng shí zhǒngzhǒng jiã shù ãr xiū zhū hâng pú sà

而随众 生意解分别，以种 种 相、种 种时、种 种劫数而修诸行。菩萨

yǐ rú shì shí zhǒngfüngbiàn huì qǐ shū shânghâng cïng dì liù dì rù dì qÿ dì rù yǐ cǐ hângchángxiàn zài qián

以如是十种方便慧起殊胜行，从第六地入第七地，入已，此行常现在前，

míng wãi zhù dì qÿ yuǎnhâng dì

名为：住第七远行地。

fï zǐ pú sà mï hý sà zhù cǐ dì qÿ dì yǐ rù wú liàngzhîngshýng jiâ rù wú liàng zhū fï jiào huà

佛子!菩萨摩诃萨住此第七地已，入无量 众 生界，入无量诸佛教化

zhîngshýng yâ rù wú liàng shì jiâ wǎng rù wú liàng zhū fï qÿngjìng guï tǔ rù wú liàngzhǒngzhǒng chü biã fǎ

众 生业，入无量世界网，入无量诸佛清净国土，入无量 种 种差别法，

rù wú liàng zhū fï xiàn juã zhì rù wú liàng jiã shù rù wú liàng zhū fï juã liǎo sün shì zhì rù wú liàngzhîng

入无量诸佛现觉智，入无量劫数，入无量诸佛觉了三世智，入无量 众

shýng chü biã xìn xiâ rù wú liàng zhū fï shì xiànzhǒngzhǒngmíng sâ shýn rù wú liàngzhîngshýng yù lâ zhū gýn chü

生差别信解，入无量诸佛示现种 种名色身，入无量 众 生欲乐诸根差

biã rù wú liàng zhū fï yǔ yán yÿn shýnglìngzhîngshýnghuün xǐ rù wú liàngzhîngshýngzhǒngzhǒng xÿn hâng rù wú

别，入无量诸佛语言音声令众 生欢喜，入无量 众 生 种 种心行，入无

liàng zhū fï liǎo zhÿ guǎng dà zhì rù wú liàngshýng wãn chãng xìn xiâ rù wú liàng zhū fï shuō zhì dào lìng xìn xiâ

量诸佛了知广大智，入无量 声闻乘信解，入无量诸佛说智道令信解，

rù wú liàng pì zhÿ fï suǒ chãng jiù rù wú liàng zhū fï shuōshânshýn zhì huì mãn lìng qù rù rù wú liàng zhū pú sà

入无量辟支佛所成就，入无量诸佛说甚深智慧门令趣入，入无量诸菩萨

füngbiànhâng rù wú liàng zhū fï suǒ shuō dà châng jí chãng shì lìng pú sà dã rù cǐ pú sà zuî shì niàn rú shì

方便行，入无量诸佛所说大乘集成事令菩萨得入。此菩萨作是念：如是

wú liàng rú lái jìng jiâ nǎi zhì yú bǎi qiün yì nuï yú tuō jiã bù nãng dã zhÿ wǒ xÿ yìng yǐ wú gōngyîng wú fýn

无量如来境界，乃至于百千亿那由他劫不能得知，我悉应以无功用无分

biã xÿn chãng jiù yuán mǎn

别心成就圆满。

fï zǐ cǐ pú sà yǐ shýn zhì huì rú shì guün chá cháng qín xiū xí füngbiàn huì qǐ shū shâng dào ün

佛子!此菩萨以深智慧如是观察，常勤修习方便慧，起殊胜道，安

zhù bù dîng wú yǒu yÿ niàn xiū xÿ fâi shþ xíng zhù zuî wî nǎi zhì shuìmâng wâi cãng zàn yǔ gài zhàng

住不动，无有一念休息废舍。行、住、坐、卧乃至睡梦，未曾暂与盖障

xiüngyìng cháng bù shþ yú rú shì xiǎngniàn cǐ pú sà yú niànniànzhōng chángnãng jù zú shí bō luï mì hã

相应，常不舍于如是想念。此菩萨于念念中，常能具足十波罗蜜。何

yǐ gù niànniàn jiý yǐ dà býi wãi shǒu xiū xíng fï fǎ xiàng fï zhì gù suǒ yǒu shàn gýn wãi qiú fï zhì

以故?念念皆以大悲为首，修行佛法，向佛智故，所有善根为求佛智，

shÿ yǔ zhîngshýng shì míng tán nà bō luï mì nãng miâ yí qiâ zhū fán nǎo râ shì míng shÿ luï bō luï mì

施与众 生，是名：檀那波罗蜜;能灭一切诸烦恼热，是名：尸罗波罗蜜;

cí býi wãi shǒu bù sǔn zhîngshýng shì míng chàn tí bō luï mì qiú shângshàn fǎ wú yǒu yàn zú shì míng pí

慈悲为首不损众 生，是名：羼提波罗蜜;求胜善法无有厌足，是名：毗

lí yý bō luï mì yí qiâ zhì dào chángxiàn zài qián wâi cháng sǎn luàn shì míng chán nà bō luï mì nãng rþn

梨耶波罗蜜;一切智道常现在前，未尝散乱，是名：禅那波罗蜜;能忍

zhū fǎ wú shýng wú miâ shì míng bō rþ bō luï mì nãng chū shýng wú liàng zhì shì míng füngbiàn bō luï mì

诸法无生无灭，是名：般若波罗蜜;能出生无量智，是名：方便波罗蜜;

nãng qiú shàngshàngshâng zhì shì míng yuàn bō luï mì yí qiâ yì lùn jí zhū mï zhîng wú nãng jǔ huài shì míng

能求上 上 胜智，是名：愿波罗蜜;一切异论及诸魔众无能沮坏，是名：

lì bō luï mì rú shí liǎo zhÿ yí qiâ fǎ shì míng zhì bō luï mì fï zǐ cǐ shí bō luï mì pú sà

力波罗蜜;如实了知一切法，是名：智波罗蜜。佛子!此十波罗蜜，菩萨

yú niànniànzhōng jiý dã jù zú rú shì sì shâ sì chí sün shí qÿ pǐn sün xiâ tuō mãn lûâ shuō nǎi zhì

于念念中皆得具足，如是四摄、四持、三十七品、三解脱门，略说乃至

yí qiâ pú tí fýn fǎ yú niànniànzhōng jiý xÿ yuán mǎn

一切菩提分法，于念念中皆悉圆满。

þr shí xiâ tuō yuâ pú sà wân jÿn güngzàng pú sà yán fï zǐ pú sà dàn yú cǐ dì qÿ dì zhōng mǎn

尔时，解脱月菩萨问金刚藏菩萨言：佛子!菩萨但于此第七地中满

zú yí qiâ pú tí fân fǎ wãi zhū dì zhōng yì nãng mǎn zú

足一切菩提分法，为诸地中亦能满足?

jÿn güngzàng pú sà yán fï zǐ pú sà yú shí dì zhōng jiý nãng mǎn zú pú tí fân fǎ rán dì qÿ dì

金刚藏菩萨言：佛子!菩萨于十地中皆能满足菩提分法，然第七地

zuì wãi shū shâng hã yǐ gù cǐ dì qÿ dì gōngyînghâng mǎn dã rù zhì huì zì zài hâng gù fï zǐ pú

最为殊胜。何以故?此第七地功用行满，得入智慧自在行故。佛子!菩

sà yú chū dì zhōng yuán yí qiâ fï fǎ yuàn qiú gù mǎn zú pú tí fân fǎ dì âr dì lí xÿn gîu gù dì

萨于初地中，缘一切佛法愿求故，满足菩提分法;第二地离心垢故，第

sün dì yuànzhuǎnzýngzhǎng dã fǎ guüngmíng gù dì sì dì rù dào gù dì wǔ dì shùn shì suǒ zuî gù dì liù dì

三地愿转增长得法光明故，第四地入道故，第五地顺世所作故，第六地

rù shânshýn fǎ mãn gù dì qÿ dì qǐ yí qiâ fï fǎ gù jiý yì mǎn zú pú tí fân fǎ hã yǐ gù pú sà

入甚深法门故，第七地起一切佛法故，皆亦满足菩提分法。何以故?菩萨

cïng chū dì nǎi zhì dì qÿ dì chãng jiù zhì gōngyîng fân yǐ cǐ lì gù cïng dì bü dì nǎi zhì dì shí wú

从初地乃至第七地，成就智功用分。以此力故，从第八地乃至第十，无

gōngyînghâng jiý xÿ chãng jiù fï zǐ pì rú yǒu âr shì jiâ yÿ chù zá rǎn yÿ chù chúnjìng shì âr zhōng

功用行皆悉成就。佛子!譬如有二世界，一处杂染，一处纯净，是二中

jiün nán kþ dã guî wãi chú pú sà yǒu dà füngbiànshãntōngyuàn lì fï zǐ pú sà zhū dì yì fù rú shì yǒu

间难可得过，唯除菩萨有大方便神通愿力。佛子!菩萨诸地亦复如是，有

zá rǎn hâng yǒu qÿngjìnghâng shì âr zhōngjiün nán kþ dã guî wãi chú pú sà yǒu dà yuàn lì füngbiàn zhì huì nǎi

杂染行，有清净行，是二中间难可得过，唯除菩萨有大愿力方便智慧乃

nãng dã guî

能得过。

xiâ tuō yuâ pú sà yán fï zǐ cǐ qÿ dì pú sà wãi shì rǎn hâng wãi shì jìnghâng

解脱月菩萨言：佛子!此七地菩萨为是染行?为是净行?

jÿn güngzàng pú sà yán fï zǐ cïng chū dì zhì qÿ dì suǒ xíng zhū hâng jiý shþ lí fán nǎo yâ yǐ huí

金刚藏菩萨言：佛子!从初地至七地，所行诸行皆舍离烦恼业，以回

xiàng wú shàng pú tí gù fýn dã píngdþng dào gù rán wâi míng wãi chüo fán nǎo hâng fï zǐ pì rú zhuǎn lún shâng

向无上菩提故，分得平等道故，然未名为超烦恼行。佛子!譬如转轮圣

wángchãngtiünxiàng bǎo yïu sì tiün xià zhÿ yǒu pín qiïng kùn kǔ zhÿ rãn ãr bù wãi bǐ zhînghuàn suǒ rǎn rán wâi míng

王乘天象宝游四天下，知有贫穷困苦之人，而不为彼众患所染，然未名

wãi chüo guî rãn wâi ruî shþ wángshýn shýng yú fàn shì chãngtiüngōngdiàn jiànqiün shì jiâ you qiün shì jiâ

为超过人位。若舍王身，生于梵世，乘天宫殿，见千世界，游千世界，

shì xiàn fàn tiünguüngmíng wýi dã þr nǎi míng wãi chüo guî rãn wâi fï zǐ pú sà yì fù rú shì shǐ cïng chū

示现梵天光明威德，尔乃名为超过人位。佛子!菩萨亦复如是，始从初

dì zhì yú qÿ dì chãng bō luï mì chãng yïu xíng shì jiün zhÿ zhū shì jiün fán nǎo guî huàn yǐ chãngzhâng dào gù

地至于七地，乘波罗蜜乘游行世间，知诸世间烦恼过患，以乘 正道故，

bù wãi fán nǎo guî shÿ suǒ rǎn rán wâi míng wãi chüo fán nǎo hâng ruî shþ yí qiâ yǒu gōngyînghâng cïng dì qÿ dì rù

不为烦恼过失所染，然未名为超烦恼行。若舍一切有功用行，从第七地入

dì bü dì chãng pú sà qÿngjìngchâng yïu xíng shì jiün zhÿ fán nǎo guî shÿ bù wãi suǒ rǎn þr nǎi míng wãi chüo fán

第八地，乘菩萨清净乘游行世间，知烦恼过失不为所染，尔乃名为超烦

nǎo hâng yǐ dã yí qiâ jìn chüo guî gù fï zǐ cǐ dì qÿ dì pú sà jìn chüo guî duō tün dþng zhū fán nǎo zhîng

恼行。以得一切尽超过故。佛子!此第七地菩萨尽超过多贪等诸烦恼众

zhù cǐ dì bù míng yǒu fán nǎo zhþ bù míng wú fán nǎo zhþ hã yǐ gù yí qiâ fán nǎo bù xiànxíng gù bù

住此地。不名有烦恼者，不名无烦恼者。何以故?一切烦恼不现行故，不

míng yǒu zhþ qiú rú lái zhì xÿn wâi mǎn gù bù míng wú zhþ

名有者;求如来智心未满故，不名无者。

fï zǐ pú sà zhù cǐ dì qÿ dì yǐ shýnjìng xÿn chãng jiù shýn yâ chãng jiù yǔ yâ chãng jiù yì yâ

佛子!菩萨住此第七地，以深净心成就身业，成就语业，成就意业。

suǒ yǒu yí qiâ bú shàn yâ dào rú lái suǒ hý jiý yǐ shþ lí yí qiâ shàn yâ rú lái suǒ zàn chángshàn

所有一切不善业道，如来所诃，皆已舍离;一切善业，如来所赞，常善

xiū xíng shì jiün suǒ yǒu jÿng shū jì shù rú wǔ dì zhōngshuō jiý zì rán ãr xíng bù jiǎ gōngyîng cǐ pú

修行。世间所有经书技术，如五地中说，皆自然而行，不假功用。此菩

sà yú sün qiün dà qiün shì jiâ zhōng wãi dà míng shÿ wãi chú rú lái jí bü dì yǐ shàng qí yú pú sà shýn xÿn miào

萨于三千大千世界中为大明师，唯除如来及八地已上其余菩萨，深心妙

hâng wú yǔ dþng zhþ zhū chán sün mâi sün mï bō dǐ shãntōng xiâ tuō jiý dã xiànqián rán shì xiū chãng fýi rú

行无与等者。诸禅三昧，三摩钵底神通解脱皆得现前，然是修成，非如

bü dì bào dã chãng jiù cǐ dì pú sà yú niànniànzhōng jù zú xiū xí füngbiàn zhì lì jí yí qiâ pú tí fýn fǎ

八地报得成就，此地菩萨于念念中具足修习方便智力，及一切菩提分法

zhuǎnshângyuán mǎn fï zǐ pú sà zhù cǐ dì rù pú sà shànguün zã sün mâi shàn zã yì sün mâi zuì shâng

转 胜圆满。佛子!菩萨住此地，入菩萨善观择三昧，善择义三昧，最胜

huì sün mâi fýn biã yì zàng sün mâi rú shí fýn biã yì sün mâi shàn zhù jiün gù gýn sün mâi zhì huì shãntōng mãn

慧三昧，分别义藏三昧，如实分别义三昧、善住坚固根三昧、智慧神通门

sün mâi fǎ jiâ yâ sün mâi rú lái shâng lì sün mâi zhǒngzhǒng yì zàngshýng sǐ niâ pán mãn sün mâi rù rú shì

三昧、法界业三昧、如来胜利三昧、种 种义藏生死涅槃门三昧，入如是

dþng jù zú dà zhì shãntōng mãn bǎi wàn sün mâi jìng zhì cǐ dì shì pú sà dã cǐ sün mâi shàn zhì jìngfüngbiàn huì

等具足大智神通门百万三昧，净治此地。是菩萨得此三昧，善治净方便慧

gù dà býi lì gù chüo guî âr châng dì dã guün chá zhì huì dì fï zǐ pú sà zhù cǐ dì shànjìng

故，大悲力故，超过二乘地，得观察智慧地。佛子!菩萨住此地，善净

wú liàngshýn yâ wú xiànghâng shànjìng wú liàng yǔ yâ wú xiànghâng shànjìng wú liàng yì yâ wú xiànghâng gù dã

无量身业无相行，善净无量语业无相行，善净无量意业无相行故，得

wú shýng fǎ rþn guüngmíng

无生法忍光明。

xiâ tuō yuâ pú sà yán fï zǐ pú sà cïng chū dì lái suǒ yǒu wú liàngshýn yǔ yì yâ qǐ bù

解脱月菩萨言：佛子!菩萨从初地来所有无量身、语、意业，岂不

chüo guî âr châng yý

超过二乘耶?

jÿn güngzàng pú sà yán fï zǐ bǐ xÿ chüo guî rán dàn yǐ yuàn qiú zhū fï fǎ gù fýi shì zì zhì guün

金刚藏菩萨言：佛子!彼悉超过，然但以愿求诸佛法故，非是自智观

chá zhÿ lì jÿn dì qÿ dì zì zhì lì gù yí qiâ âr châng suǒ bù nãng jí pì rú wáng zǐ shýng zài wáng jiü

察之力。今第七地自智力故，一切二乘所不能及。譬如王子生在王家，

wáng hîu suǒ shýng jù zú wángxiàng shýng yǐ jí shâng yí qiâ chãnzhîng dàn yǐ wáng lì fýi shì zì lì ruî

王后所生，具足王相，生已即胜一切臣众，但以王力，非是自力;若

shýncháng dà yì yâ xÿ chãng nǎi yǐ zì lì chüo guî yí qiâ pú sà mï hý sà yì fù rú shì chū fü xÿn

身长大，艺业悉成，乃以自力超过一切。菩萨摩诃萨亦复如是，初发心

shí yǐ zhì qiú dà fǎ gù chüo guî yí qiâ shýng wãn dú juã jÿn zhù cǐ dì yǐ zì suǒ xíng zhì huì lì gù

时，以志求大法故，超过一切声闻独觉;今住此地，以自所行智慧力故，

chū guî yí qiâ âr châng zhÿ shàng fï zǐ pú sà zhù cǐ dì qÿ dì dã shânshýnyuǎn lí wú hâng chángxíngshýn

出过一切二乘之上。佛子!菩萨住此第七地，得甚深远离无行、常行身

yǔ yì yâ qín qiú shàng dào ãr bù shþ lí shì gù pú sà suÿ xíng shí jì ãr bù zuî zhâng

语意业，勤求上道而不舍离，是故菩萨虽行实际而不作证。

xiâ tuō yuâ pú sà yán fï zǐ pú sà cïng hã dì lái nãng rù miâ dìng

解脱月菩萨言：佛子!菩萨从何地来，能入灭定?

jÿn güngzàng pú sà yán fï zǐ pú sà cïng dì liù dì lái nãng rù miâ dìng jÿn zhù cǐ dì nãngniàn

金刚藏菩萨言：佛子!菩萨从第六地来，能入灭定。今住此地，能念

niàn rù yì niànniàn qǐ ãr bù zuî zhâng gù cǐ pú sà míng wãi chãng jiù bù kþ sÿ yì shýn yǔ yì

念入，亦念念起，而不作证。故此菩萨名为：成就不可思议身、语、意

yâ xíng yú shí jì ãr bù zuî zhâng pì rú yǒu rãn chãngchuán rù hǎi yǐ shànqiǎo lì bù züo shuǐ nàn cǐ dì

业，行于实际而不作证。譬如有人乘 船入海，以善巧力不遭水难;此地

pú sà yì fù rú shì chãng bō luï mì chuánhâng shí jì hǎi yǐ yuàn lì gù ãr bù zhâng miâ

菩萨亦复如是，乘波罗蜜船行实际海，以愿力故而不证灭。

fï zǐ cǐ pú sà dã rú shì sün mâi zhì lì yǐ dà füngbiàn suÿ shì xiànshýng sǐ ãr hãng zhù niâ pán

佛子!此菩萨得如是三昧智力，以大方便，虽示现生死而恒住涅槃;

suÿ juàn shǔ wãi rào ãr cháng lâ yuǎn lí suÿ yǐ yuàn lì sün jiâ shîushýng ãr bù wãi shì fǎ suǒ rǎn suÿ cháng jì miâ

虽眷属围绕而常乐远离;虽以愿力三界受生而不为世法所染;虽常寂灭

yǐ füngbiàn lì ãr hái chì rán suÿ rán bù shüo suÿ suí shùn fï zhì ãr shì rù shýng wãn pì zhÿ fï dì suÿ dã

以方便力而还炽然;虽然不烧，虽随顺佛智而示入声闻辟支佛地;虽得

fï jìng jiâ zàng ãr shì zhù mï jìng jiâ suÿ chüo mï dào ãr xiànxíng mï fǎ suÿ shì tïng wài dào hãng ãr bù shþ fï

佛境界藏而示住魔境界;虽超魔道而现行魔法;虽示同外道行而不舍佛

fǎ suÿ shì suí shùn yí qiâ shì jiün ãr chángxíng yí qiâ chū shì jiün fǎ suǒ yǒu yí qiâ zhuüng yán zhÿ shì chū guî

法;虽示随顺一切世间而常行一切出世间法;所有一切 庄 严之事，出过

yí qiâ tiünlïng yâ chü qián tà pï ü xiū luï jiü lïu luï jǐn nà luï mï hïu luï qiã rãn jí fýi

一切天龙、夜叉、乾闼婆、阿修罗、迦楼罗、紧那罗、摩睺罗伽、人及非

rãn dì shì fàn wáng sì tiünwángdþng zhÿ suǒ yǒu zhþ ãr bù shþ lí yào fǎ zhÿ xÿn

人，帝释、梵王、四天王等之所有者，而不舍离乐法之心。

fï zǐ pú sà chãng jiù rú shì zhì huì zhù yuǎnxíng dì yǐ yuàn lì gù dã jiàn duō fï suǒ wâi

佛子!菩萨成就如是智慧，住远行地，以愿力故，得见多佛。所谓：

jiàn duō bǎi fï nǎi zhì jiàn duō bǎi qiün yì nuï yú tuō fï yú bǐ fï suǒ yǐ guǎng dà xÿn zýngshâng xÿn

见多百佛，乃至见多百千亿那由他佛。于彼佛所，以广大心、增胜心，

gîngyǎnggōngjìng zūn zhîng zàn tàn yÿ fu yǐn shí wî jù yÿ yào yí qiâ zÿ shýng xÿ yǐ fâng shÿ

供养恭敬，尊重赞叹。衣服、饮食、卧具、医药，一切资生悉以奉施。

yì yǐ gîngyǎng yí qiâ zhîngsýng yǐ cǐ shàn gýn huí xiàng ü nîu duō luï sün miǎo sün pú tí fù yú fï suǒ gōngjìng

亦以供养一切众僧，以此善根回向阿耨多罗三藐三菩提。复于佛所恭敬

tÿng fǎ wãn yǐ shîu chí huî rú shí sün mâi zhì huì guüngmíng suí shùn xiū xíng yú zhū fï suǒ hù chí zhâng fǎ

听法，闻已受持，获如实三昧智慧光明，随顺修行。于诸佛所护持正法，

cháng wãi rú lái zhÿ suǒ zàn xǐ yí qiâ âr châng suǒ yǒu wân nàn wú nãng tuì qū lì yì zhîngshýng fǎ rþn qÿngjìng

常为如来之所赞喜，一切二乘所有问难无能退屈，利益众 生，法忍清净。

rú shì jÿng wú liàng bǎi qiün yì nuï yú tuō jiã suǒ yǒu shàn gýn zhuǎngângzýngshâng pì rú zhýn jÿn yǐ zhîngmiào bǎo jiàn

如是经无量百千亿那由他劫，所有善根转更增胜。譬如真金以众妙宝间

cuî zhuüng yán zhuǎngângzýngshâng bâi yì guüngmíng yú zhuüng yán jù suǒ bù nãng jí pú sà zhù cǐ dì qÿ dì

错 庄 严，转更增胜，倍益光明，余 庄 严具所不能及。菩萨住此第七地

suǒ yǒu shàn gýn yì fù rú shì yǐ füngbiàn huì lì zhuǎngângmíngjìng fýi shì âr châng zhÿ suǒ nãng jí fï zǐ

所有善根亦复如是;以方便慧力转更明净，非是二乘之所能及。佛子!

pì rú rì guüng xÿng yuâ dþngguüng wú nãng jí zhþ yán fú tí dì suǒ yǒu ní liáo xÿ nãng gün jiã cǐ yuǎnxíng

譬如日光、星月等光，无能及者，阎浮提地所有泥潦悉能干竭。此远行

dì pú sà yì fù rú shì yí qiâ âr châng wú yǒu nãng jí xÿ nãng gün jiã yí qiâ zhîngshýng zhū huî ní liáo cǐ

地菩萨亦复如是;一切二乘无有能及，悉能干竭一切众 生诸惑泥潦。此

pú sà shí bō luï mì zhōng füngbiàn bō luï mì piün duō yú fýi bù xiū dàn suí lì suí fân

菩萨十波罗蜜中，方便波罗蜜偏多;余非不修，但随力随分。

fï zǐ shì míng lûâ shuō pú sà mï hý sà dì qÿ yuǎnhâng dì pú sà zhù cǐ dì duō zuî zì zài tiün

佛子!是名略：说菩萨摩诃萨第七远行地。菩萨住此地，多作自在天

wáng shàn wãi zhîngshýngshuōzhâng zhì fǎ lìng qí zhâng rù bù shÿ ài yǔ lì hângtïng shì rú shì yí qiâ zhū suǒ

王，善为众 生说证智法，令其证入，布施爱语利行同事。如是一切诸所

zuî yâ jiý bù lí niàn fï nǎi zhì bù lí niàn jù zú yí qiâ zhǒng yÿ qiý zhì zhì fù zuî shì niàn wǒ düng

作业，皆不离念佛乃至不离念具足一切种、一切智智。复作是念：我当

yú yí qiâ zhîngshýngzhōng wãi shǒu wãi shâng nǎi zhì wãi yí qiâ zhì zhì yÿ zhǐ zhþ cǐ pú sà rþ fü qín jÿng

于一切众 生 中，为首，为胜，乃至为一切智智依止者。此菩萨若发勤精

jìn yú yÿ niànqǐng dã bǎi qiün yì nuï yú tuō sün mâi nǎi zhì shì xiàn bǎi qiün yì nuï yú tuō pú sà yǐ wãi juàn

进，于一念顷得百千亿那由他三昧，乃至示现百千亿那由他菩萨以为眷

shǔ ruî yǐ pú sà shū shângyuàn lì zì zài shì xiàn guî yú cǐ shù nǎi zhì bǎi qiün yì nuï yú tuō jiã bù nãng

属。若以菩萨殊胜愿力自在示现，过于此数，乃至百千亿那由他劫不能

shù zhÿ þr shí jÿn güngzàng pú sà yù chïngxuün cǐ yì ãr shuōsîng yuý

数知。尔时，金刚藏菩萨欲重宣此义而说颂曰：

dì yÿ yì zhì sün mâi dào liù dì xiū xíng xÿn mǎn zú

第一义智三昧道，六地修行心满足，

jí shí chãng jiù füng biàn huì pú sà yǐ cǐ rù qÿ dì

即时成就方便慧，菩萨以此入七地。

suÿ míng sün tuō qǐ cí býi suÿ dþng rú lái qín gîng fï

虽明三脱起慈悲，虽等如来勤供佛，

suÿ guün yú kōng jí fú dã pú sà yǐ cǐ shýng qÿ dì

虽观于空集福德，菩萨以此升七地。

yuǎn lí sün jiâ ãr zhuüng yán miâ chú huî huǒ ãr qǐ yàn

远离三界而 庄 严，灭除惑火而起焰，

zhÿ fǎ wú âr qín zuî yâ liǎo chà jiý kōng yào yán tǔ

知法无二勤作业，了刹皆空乐严土。

xiâ shýn bù dîng jù zhū xiàng dá shýng xìng lí shàn küi yǎn

解身不动具诸相，达声性离善开演，

rù yú yÿ niàn shì gâ biã zhì zhþ yǐ cǐ shýng qÿ dì

入于一念事各别，智者以此升七地。

guün chá cǐ fǎ dã míng liǎo guǎng wãi qún mí xÿng lì yì

观察此法得明了，广为群迷兴利益，

rù zhîngshýng jiâ wú yǒu biün fï jiào huà yâ yì wú liàng

入众 生界无有边，佛教化业亦无量。

guï tǔ zhū fǎ yǔ jiã shù xiâ yù xÿn hâng xÿ nãng rù

国土诸法与劫数，解欲心行悉能入，

shuō sün châng fǎ yì wú xiàn rú shì jiào huà zhū qún shýng

说三乘法亦无限，如是教化诸群生。

pú sà qín qiú zuì shâng dào dîng xÿ bù shþ füng biàn huì

菩萨勤求最胜道，动息不舍方便慧，

yÿ yÿ huí xiàng fï pú tí niàn niàn chãng jiù bō luï mì

一一回向佛菩提，念念成就波罗蜜。

fü xÿn huí xiàng shì bù shÿ miâ huî wãi jiâ bù hài rþn

发心回向是布施，灭惑为戒不害忍，

qiú shàn wú yàn sÿ jìn câ yú dào bù dîng jí xiū chán

求善无厌斯进策，于道不动即修禅。

rþn shîu wú shýng míng bō rþ huí xiàng füng biàn xÿ qiú yuàn

忍受无生名般若，回向方便希求愿，

wú nãng cuÿ lì shàn liǎo zhì rú shì yí qiâ jiý chãng mǎn

无能摧力善了智，如是一切皆成满。

chū dì pün yuán gōng dã mǎn âr dì lí gîu sün zhâng xÿ

初地攀缘功德满，二地离垢三诤息，

sì dì rù dào wǔ shùn hâng dì liù wú shýng zhì guüng zhào

四地入道五顺行，第六无生智光照。

qÿ zhù pú tí gōng dã mǎn zhǒngzhǒng dà yuàn jiý jù zú

七住菩提功德满，种 种大愿皆具足，

yǐ shì nãng lìng bü dì zhōng yí qiâ suǒ zuî xián qÿng jìng

以是能令八地中，一切所作咸清净。

cǐ dì nán guî zhì nǎi chüo pì rú shì jiâ âr zhōng jiün

此地难过智乃超，譬如世界二中间，

yì rú shâng wáng wú rǎn zhuï rán wâi míng wãi zǒng chüo dù

亦如圣王无染著，然未名为总超度。

ruî zhù dì bü zhì dì zhōng þr nǎi yú yú xÿn jìng jiâ

若住第八智地中，尔乃逾于心境界，

rú fàn guün shì chüo rãn wâi rú lián chù shuǐ wú rǎn zhuï

如梵观世超人位，如莲处水无染著。

cǐ dì suÿ chüo zhū huî zhîng bù míng yǒu huî fýi wú huî

此地虽超诸惑众，不名有惑非无惑，

yǐ wú fán nǎo yú zhōng xíng ãr qiú fï zhì xÿn wâi zú

以无烦恼于中行，而求佛智心未足。

shì jiün suǒ yǒu zhîng jì yì jÿng shū cí lùn pǔ míng liǎo

世间所有众技艺，经书词论普明了，

chán dìng sün mâi jí shãn tōng rú shì xiū xíng xÿ chãng jiù

禅定三昧及神通，如是修行悉成就。

pú sà xiū chãng qÿ zhù dào chüo guî yí qiâ âr châng hâng

菩萨修成七住道，超过一切二乘行，

chū dì yuàn gù cǐ yïu zhì pì rú wáng zǐ lì jù zú

初地愿故此由智，譬如王子力具足。

chãng jiù shân shýn rãng jìn dào xÿn xÿn jì miâ bù qǔ zhâng

成就甚深仍进道，心心寂灭不取证，

pì rú chãngchuán rù hǎi zhōng zài shuǐ bù wãi shuǐ suǒ nì

譬如乘 船入海中，在水不为水所溺。

füng biàn huì hâng gōng dã jù yí qiâ shì jiün wú nãng liǎo

方便慧行功德具，一切世间无能了，

gîng yǎng duō fï xÿn yì míng rú yǐ miào bǎo zhuüng yán jÿn

供养多佛心益明，如以妙宝 庄 严金。

cǐ dì pú sà zhì zuì míng rú rì shū guüng jiã ài shuǐ

此地菩萨智最明，如日舒光竭爱水，

yîu zuî zì zài tiünzhōng zhǔ huà dǎo qún shýng xiū zhâng zhì

又作自在天中主，化导群生修正智。

ruî yǐ yǒng mþng jÿng qín lì huî duō sün mâi jiàn duō fï

若以勇猛精勤力，获多三昧见多佛，

bǎi qiün yì shù nuï yú tuō yuàn lì zì zài fù guî shì

百千亿数那由他，愿力自在复过是。

cǐ shì pú sà yuǎn xíng dì füng biàn zhì huì qÿng jìng dào

此是菩萨远行地，方便智慧清净道，

yí qiâ shì jiün tiün jí rãn shýng wãn dú juã wú nãng zhÿ

一切世间天及人，声闻独觉无能知。